Ornitologom na Madagaskarze udało się odnaleźć zaginiony gatunek ptaka. Madagaskarniczka ciemnego (Xanthomixis tenebrosa) widziano po raz ostatni w 1999 roku, a naukowcy zaczęli obawiać się, że ptaki wyginęły. Okazuje się jednak, że niewielkie zwierzaki mogły po prostu dobrze się ukryć.
Obserwacje zwierząt to niełatwe zajęcie. Niewielkie rozmiary, maskujące umaszczenie czy też fakt, że zamieszkują trudno dostępne siedliska – wszystkie te czynniki sprawiają, że wiele gatunków potrafi skutecznie ukryć się przed naszym wzrokiem. Jednym z nich był madagaskarniczek ciemny (Xanthomixis tenebrosa) – niewielki śpiewający ptak z rodziny pokrzewek. W 2022 roku naukowcy z organizacji ekologicznej The Peregrine Fund podjęli próbę odnalezienia tego zaginionego gatunku.
W poszukiwaniu ptaków
Madagaskarniczek ciemny to gatunek endemiczny dla Madagaskaru, występujący jedynie w pobliżu miejscowości Andapa. Aby wpaść na ślady jego obecności, naukowcy w grudniu 2022 musieli podróżować przez ponad 40 godzin, a następnie wspiąć się na stromy nawis skalny w gęstym lesie. Po raz ostatni ornitolodzy odwiedzili to miejsce w 1999 roku i właśnie wtedy po raz ostatni widziano rzadki gatunek, od tego czasu uznawany za zaginiony.
Kiedy zespół dotarł na miejsce, okazało się, że duża część lasu została zniszczona i przekształcona w plantacje wanilii, mimo że obszar ten jest oficjalnie chroniony. Początkowo obserwacje nie dawały rezultatów. Dopiero po wielu dniach 1 stycznia 2023 badaczom udało się zauważyć pojedynczego osobnika. Ptak podskakiwał w gęstym, leśnym poszyciu w pobliżu skalistego brzegu rzeki, najprawdopodobniej poszukując smakowitych larw.
– Jeśli madagaskarniczki ciemne preferują obszary w pobliżu rzek, to wyjaśnia, dlaczego tak trudno było je znaleźć – powiedział John C. Mittermeier z American Bird Conservancy, który brał udział w wyprawie. – Poszukiwanie ptaków w lasach tropikalnych polega przede wszystkim na nasłuchiwaniu ptasich odgłosów, dlatego przeważnie unikamy spędzania czasu w pobliżu rwących rzek, gdzie nie można nic usłyszeć – dodał.
Madagaskarniczek ciemny (Xanthomixis tenebrosa)John C. Mittermeier
Madagaskarniczek ciemny (Xanthomixis tenebrosa)John C. Mittermeier
Mały ptak w wielkim lesie
Ostatniego dnia ekspedycji, 2 stycznia, zespołowi udało się schwytać jednego osobnika za pomocą sieci. Badacze zmierzyli zwierzaka i zbadali go przed wypuszczeniem na wolność. Zaktualizowany opis cech charakterystycznych gatunku będzie cenny dla kolejnych wypraw badawczych – madagaskarniczek ciemny to stosunkowo słabo poznany ptak, często mylony ze swoimi pospolitszymi kuzynami.
Lily-Arison Rene de Roland, który przewodził wyprawie badawczej, wyjaśnił, że zespół planuje wrócić na stanowisko badawcze między wrześniem a październikiem, kiedy to dla większości ptaków na Madagaskarze przypada okres godowy. Badacze chcą lepiej poznać liczebność i rozmieszczenie gatunku oraz stopień, w jakim utrata lasów deszczowych może wpłynąć na jego przetrwanie.
– Teraz, gdy znaleźliśmy go na nowo i lepiej rozumiemy siedlisko, w którym żyje, możemy możemy szukać go w innych częściach Madagaskaru i dowiedzieć się więcej o jego ekologii i biologii. Jeśli chodzi o bioróżnorodność na Madagaskarze, jest jeszcze wiele do odkrycia – dodaje Rene de Roland.
To, jak śpiewa madagaskarniczek ciemny, można posłuchać na poniższym nagraniu:
Madagaskarniczek ciemny odkryty po 24 latachJohn C. Mittermeier
The Peregrine Fund, BBC, tvnmeteo.pl
Źródło zdjęcia głównego: John C. Mittermeier